Z latinského originálu Corpus iuris civilis, vol. 1: Iustiniani Digesta
13. SCAEVOLA libro tertio responsorum
Titia filiam heredem instituit, filio legatum dedit: eodem testamento ita cavit: 'Ea omnia quae supra dari fieri iussi, ea dari fieri volo ab omni herede bonorumve possessore qui mihi erit etiam iure intestato: item quae dari iussero, ea uti dentur fiantque, fidei eius committo.' quaesitum est, si soror centumvirali iudicio optinuerit, an fideicommissa ex capite supra scripto debeantur. respondi: si hoc quaeratur, an iure eorum, quos quis sibi ab intestato heredes bonorumve possessores successores credat, fidei committere possit, respondi posse.
PAULUS notat:
probat autem nec fideicommissa ab intestato data deberi, quasi a demente.13. SCAEVOLA v 3. knihe Odpovedí
Titia ustanovila dcéru za dedičku, synovi zanechala odkaz; v tom istom závete určila takto: 'Chcem, aby to všetko, čo som vyššie prikázala dať a urobiť, bolo dané a urobené každým dedičom či držiteľom dedičstva, ktorého budem mať tiež podľa intestátneho práva: taktiež zverujem do jeho vernej správy, aby bolo dané a urobené to, čo rozkážem dať.' Je otázka, či prináležia fideikomisy podľa vyššie uvedeného bodu, ak sestra vyhrá spor na centumvirálnom súde? Odpovedal som: ak je azda otázka to, či právom môže niekto zveriť (fideikomisy) do vernej správy tých, ktorých ako dedičov alebo držiteľov dedičstva bez závetu pokladá za svojich nástupcov, odpovedal som, že môže.
PAULUS poznamenáva:
usudzuje však, že fideikomisy ustanovené (poručiteľom) bez závetu neprináležia, tak ako od šialeného.14. PAPINIANUS libro quinto quaestionum
Pater filium emancipavit et nepotem ex eo retinuit: emancipatus suscepto postea filio, duobus exheredatis patre praeterito vita decessit. in quaestione de inofficiosi testamenti praecedente causa filiorum patris intentio adhuc pendet. quod si contra filios iudicetur, pater ad querellam vocatur et suam intentionem implere potest.
14. PAPINIANUS v 5. knihe Otázok
Otec emancipoval syna a vnuka od neho si ponechal vo svojej moci: emancipovaný syn neskôr, po splodení syna a uznaní ho za vlastného, po vydedení dvoch (synov) a opomenutí otca zomrel. Pri vyšetrovaní ohľadne nespravodlivého závetu je nárok otca dosiaľ v neistote, pričom prípad synov má prednosť. Ak by sa však rozhodlo proti synom, otec je povolaný k podaniu žaloby a môže dosiahnuť svoj nárok.
15. IDEM libro quarto decimo quaestionum
Nam etsi parentibus non debetur filiorum hereditas propter votum parentium et naturalem erga filios caritatem: turbato tamen ordine mortalitatis non minus parentibus quam liberis pie relinqui debet.
1. Heredi eius, qui post litem de inofficioso praeparatam mutata voluntate decessit, non datur de inofficioso querella: non enim sufficit litem instituere, si non in ea perseveret.
2. Filius, qui de inofficiosi actione adversus duos heredes expertus diversas sententias iudicum tulit et unum vicit, ab altero superatus est, et debitores convenire et ipse a creditoribus conveniri pro parte potest et corpora vindicare et hereditatem dividere: verum enim est familiae erciscundae iudicium competere, quia credimus eum legitimum heredem pro parte esse factum: et ideo pars hereditatis in testame